Ioannes Dantiscus' Texts and Correspondence Ioannes DANTISCUS [Alfonso] de VALDÉS

Vertical Tabs

Reader 
<?xml version="1.0"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:id="IDL5771">
    <teiHeader>
        <fileDesc>
            <titleStmt>
                <title>Ioannes Dantiscus' Texts and Correspondence: Ioannes DANTISCUS  [Alfonso] de VALDÉS </title>
                <editor>Anna Skolimowska et al.</editor>
            </titleStmt>
            <editionStmt>
                <edition>
                    <date>2010-2014</date>
                </edition>
            </editionStmt>
            <publicationStmt>
                <p>Transcribed from manuscript, collated with primary sources; critical apparatus and commentary.</p>
                <p>Working draft, please refer to http://dantiscus.al.uw.edu.pl for current version.</p>
            </publicationStmt>
            <sourceDesc>
    <msDesc>
     <msIdentifier/>
     <history>
      <origin>
<date notBefore="1529-02-01" notAfter="1529-02-01"/>

      </origin>
     </history>
    </msDesc>
    
    <listPerson>
<person xml:id="Pe1" role="sender"><persName>Ioannes DANTISCUS</persName></person><person xml:id="Pe59" role="addressee"><persName>Alfonso de VALDÉS</persName></person>
    </listPerson>
    <listPlace>
<place type="from" xml:id="Pl40"><placeName>Valladolid</placeName></place>

    </listPlace>

            </sourceDesc>
        </fileDesc>
<profileDesc>
 <langUsage>
<language ident="la">Latin</language>
 </langUsage>
</profileDesc>
    </teiHeader>
<text>

<body>

<div type="salutation">
<p>
 <pb xml:id="F15926_000_RAH_Ms9_6117f65r.jpg" n="RAH, Ms. 9/6117, No. 33, f. 65r"/> 
</p>
<p>
Salutem plurimam.
</p>
</div>

<div type="main_content">
<p>
<span type="incipit">
Neque dici neque scribi potest, quam mirifice me tuae <ref type="letter" target="421">litterae</ref> delectarunt</span>, quas ad me 16 Ianuarii praeteriti dedisti, easque primas in fasciculo inter <ref type="letter" target="419 420 422 3818 4225">multas amicorum alias</ref> inventas et legi primum avidissime, atque iterum, priusquam alias attingerem, relegi non sine singulari gaudio. Gratum mihi fuit plurimum, quod etiam antea mihi de te persuaseram, tantum te a nostri temporis abhorrere caeremoniis, quae revera praeter se ipsas nihil in se habent aliud, quamvis tanti a vulgo aestimentur, quod sicut est incertum, ita in diversa studia scinditur. Tu velim, mi Valdesi, sic existimes tibique de me polliceare te mihi multo esse cariorem, quam tibi umquam istiusmodi caeremoniis demonstraverim. Quarum, quantum sim studiosus aut negligens cultor, non est tibi incognitum.
</p>
<p>
Historiam <name type="person" key="1168">Lalemanti</name> accepi libens. Exclamare libet: 
<cit><quote>o tempora, o mores!</quote><bibl corresp="1846"/></cit>
 Apud tantum orbis <rs type="person" key="30">principem</rs>, ubi aequitas summa esse debet, inveniuntur, qui homini adeo de omnibus malemerito patrocinentur, sed 
<cit><quote>dignum patella operculum</quote><bibl corresp="1818"/></cit>. Vereor, ne eiusdem sint farinae, licet scribas, non quod ei bene velint, sed quod quemvis sua trahit factio. Admisissem <rs type="person" key="1168">bonum virum</rs> in hunc cum <name type="person" key="1169">Turino</name> et <name type="person" key="1171">Zotico</name> triumviratum, sed anteit et longe suis artibus excellit utrumque. Si tamen <name type="person" key="1172">Ronquiglus</name> praetor bovem <name type="person" key="1173">Perilli Atheniensis</name> adhibuisset, cum ab eo, quae cum <name type="person" key="1096">Gallis</name> habuisset, exquirebat, eboasset quippiam magis, quam fecit, licet in hoc uno crimine falsi, quod fatetur, satis videatur approbare reliqua. 
<cit><quote>Cor perditorum hominum, qui talibus technis solent imponere, latebras habet infinitas</quote><bibl corresp="1883"><seg type="quote"><quote>Sed tamen cum in animis hominum tantae latebrae sint et tanti recessus, augeamus sane suspicionem tuam</quote></seg></bibl></cit>
, unde difficulter uno actu aliquid ab eis extorqueri potest. Qui enim animum induxerunt, ut a fide deficerent, in omnem etiam eventum animum desponderunt. Si evaserit, ut fieri potest, quandoquidem non deerunt, qui se religiosos iactant, quo nimium fortassis pio <rs type="person" key="30">principi</rs> imponant, 
<cit><quote>erit novissimus error peior priori</quote><bibl corresp="1812"/></cit>
. Ceterum, cum meum non est in his consulere neque ad me spectat, receptui cano, vos videritis.
</p>
<p>
Quod tibi et amicis epigramma placuit, non potuit mihi non placere, cum mihipsi nihil gratius facere possim, quam ut tibi gratificer. Mitto itaque, si aliquando futurum est, et <ref type="poem" target="161">epicedium et epitaphium<note type="location">see enclosure</note></ref>, non quo <rs type="person" key="1168">hominem</rs> traducam, quod nulli mortalium velim facere iamque etiam abunde hoc illius vitiis effectum est, sed quo tibi et amicis, qui soletis meas esse aliquid putare nugas, morem geram.

 <pb xml:id="F15926_000_RAH_Ms9_6117f65v.jpg" n="RAH, Ms. 9/6117, No. 33,  f. 65v"/> 

Pasquillum et alia, cum <name type="place" key="614">Hispania</name> mihi relinquenda est, accipies, sunt enim adhuc in massa, nondum satis incudere <expan>exp<ex>er</ex>ta</expan>. Dialogum tuum mihi velim mitti. Hic rumor est <rs type="person" key="2089">almirantum</rs>, ut vocant, eius esse auctorem. Illa etiam, quae Latine de hoc certamine seu monomachia iam paene oblitterata conscripsisti, ob veritatem historiae et actum illum ultimum cum <rs type="person" key="943">fetiali</rs> caesaris in <name type="place" key="569">Gallia</name> habitum mihi da cumprimis. Non possum satis mirari, cur typis non excudantur, cum vernacula vestra adeo omnia ad longum sunt 

<subst><del>im</del><add place="overwritten">ex</add></subst>pressa, 
neque scio, cur <rs type="person" key="30">caesar</rs> haec videre debeat aut possit, nisi vestro <rs type="person" key="1174">Osmensi</rs> interprete, scilicet hoc superis labor est. Audivi hic de eo fabulam publicam, prius tamen mihi ignotam, quomodo, dum ordinis sui esset, ut vocant, generalis, habuisset hic in deliciis quandam <foreign xml:lang="es">donnam</foreign> <name type="person" key="1175">Mariam de la Torre</name>, quae cohabitabat prope monasterium Sancti Pauli eiusdem erroris – lapsus sum – ordinis volui dicere credebaturque hic ab omnibus passim indigenis mulier singularis sanctimoniae, adeo etiam, quod plerique fimbrias vestium eius exosculari fuerint soliti et quod suavis quaedam fragrantia atque insolita in cubili eius, cum moreretur, fuisset exorta, et campanae coenobii per se nullo movente insonuissent, etiam nescio quae signa visa. Tandem post mortem subinde compertum peperisse sanctam hanc <rs type="person" key="1175">feminam</rs> sancto <rs type="person" key="1174">patri</rs> duos <rs type="person" key="943">filios</rs>, qui octo ab hinc leucis usque in hodiernum in quodam oppidulo nutriuntur. Qua in re illum non vitupero, immo plurimum collaudo, nam, ut Aristotelicis verbis utar, 
<cit><quote>optimum in natura est generare sibi simile</quote><bibl corresp="2894"><seg type="quote"><quote>Praeterea, perfectum est quod potest sibi simile facere, ut dicit Philosophus in IV Meteor.</quote></seg></bibl></cit>. Hinc non obscure liquet, quod non abs re bene voluit <rs type="person" key="943">consanguineae</rs> suae, quam adeo sollemniter ac tanta cum pompa in <name type="place" key="63">Burgos</name> <rs type="person" key="943">marito</rs> locavit. Haec in tuam notitiam non ideo perduxi, ut omnes a me emanata scirent, sunt etenim ista hic non occulta, sed si hucusque nesciveris, ut cognoscas, quantum ea aliquando Pasquillo nostro placebunt.
</p>
<p>
Dominum nostrum communem <rs type="person" key="23">cancellarium</rs> rediisse gratum mihi est, multo tamen mihi esset gratius eum convaluisse. Id quantum velim, non possum exprimere. <ref type="letter" target="6838">Scribo</ref> ei laconice, tu hoc, quod forsan longius a me scribi voluisses, tua coram commendatione compleas et ei meo nomine multam salutem precare.
</p>
<p>
 <pb xml:id="F15926_000_RAH_Ms9_6117f66r.jpg" n="RAH, Ms. 9/6117, No. 33,  f. 66r"/> 

Vide, quantum hominem alias non ambitiosum tuis scriptis in novam ambitionem induxeris cum testimonio dignitatis, quod mihi a <rs type="person" key="30">caesare</rs> misisti amplissimum. Pro quo non possum enumerare, quantum tibi debeam. Et, cum scribas inter caecos esse quandoque caecutiendum, movisti me, ut exemplum privilegii remitterem, quod, si ad eum modum novum potest conscribi, ut ego annotavi, praesertim ut ista dignitas magis ex <name type="place" key="614">Hispania</name>, quam ex <rs type="place" key="616">imperio</rs> videatur provenisse, multum desiderio meo satisfacies, quandoquidem memini apud nos equites auratos in <name type="place" key="614">Hispania</name> factos in magna aestimatione fuisse. Tu haec et reliqua, quae adieci de natalibus meis, ut fieri possunt, dispone. Quam malus sim privilegista, ex additionibus meis intelliges. Extendantur et contrahantur, ut stilo vestro commodius videbitur, et cum mittere volueris, dabis hoc in manus <name type="person" key="1176">Velserorum</name>, quibus scribo, ut omnia impendant, quae taxam vestram concernunt. Per illos etiam et per <name type="person" key="1177">Fuccaros</name> tuto ad me litteras dare semper poteris in <rs type="place" key="562">Sarmatiam</rs>, dummodo <name type="person" key="31">Georgio Hegel</name> civi Cracoviensi, qui ibidem factor est <name type="person" key="1177">Fuccarorum</name>, inscribantur, per eam viam vicissim a me litteras habiturus quam plurimas.
</p>
<p>
Velim etiam, si fieri posset, ut aliae litterae remissoriales a <rs type="person" key="30">caesare</rs> ad <rs type="person" key="24">regem </rs> meum fierent, quae se ad eas referrent, quas mihi in <name type="place" key="45">Madril</name> dedisti propter tempus profectionis meae a curia, nam post illas tribus mensibus vobiscum sum commoratus, quodque datum scriberetur decima septima Decembris, quo die <name type="place" key="46">Toletum</name> exivi. Hoc si effeceris et istiusmodi litteras cum exemplis ad me cum primis transmiseris, multum rebus meis commodabis et me tibi non vulgariter reddes devinctiorem.
</p>
<p>
<rs type="person" key="943">Familiaris</rs> meus, quem misi septima Ianuarii <name type="place" key="615">Baionam</name> pro salvo conductu, nondum rediit. Haec me mora male habet neque scio, quid suspicari debeam. Ego tamen hinc non abibo, donec ad istas mihi non responderis, alias me in Quadraqesimae initio ad loca piscibus aptiora conferrem. Proinde te rogo, quam primum poteris, me hinc expedi. <name type="person" key="239">Velseri</name> suis impensis, quaecumque illis ad me dabis, evestigio trasmittent.
</p>
<p>
Scripsi tibi in <ref type="letter" target="6775">novissimis</ref>, quomodo hic repuerasco. Aliud praeter litteras non est, quod me delectet. Accedit etiam, quod qualibet Dominica audio concionem vere piam et Christianam fratris benedictini <name type="person" key="1178">Alphonsi de Viru<subst><del>u</del><add place="overwritten">e</add></subst>s</name>. Hominem non novi, nisi ex suggestu,  <pb xml:id="F15926_000_RAH_Ms9_6117f66v.jpg" n="RAH, Ms. 9/6117, No. 33,  f. 66v"/>  quod si tibi aliqua cum eo intercedit consuetudo, fac me etiam illius participem.
</p>
<p>
Nova hic non habemus alia, quam vos cum <rs type="person" key="30">caesare</rs> ituros non versus <name type="place" key="590">Italiam</name>, sed <name type="place" key="564">Aphricam</name>, iamque <rs type="person" key="943">distributores hospitiorum</rs> praemissos <name type="place" key="51">Granatam</name>. Scriptum est mihi etiam superiori die ex curia <rs type="person" key="1179">episcopum Hispalensem</rs> cepisse <rs type="person" key="943">monachum</rs> quendam praegnantem, quem ferunt esse istius capituli, omnis utriusque sexus, seu <choice><corr type="lemma">hermaphroditum</corr><sic>hermophroditum</sic></choice>, quod, si Pasquillo gratum facere volueris, id quod in hac fabula compertum habes, perscribe, et quid de <name type="person" key="1168">Lalemanto</name> sperandum, aliaque, quae in novis apud vos sunt et quorsum tenditis, non omitte. Dominum <name type="person" key="1181"><expan>Io<ex>annem</ex></expan> <expan>Bart<ex>holomaeum</ex></expan></name> et <name type="person" key="1182">Hieronimum a Gattinaria</name> cum <name type="person" key="1183"><expan>A<ex>ntonio</ex></expan> Longo</name> et fratre tuo <rs type="person" key="1184">Iacobo</rs> cum toto amicorum nostrorum collegio meo nomine plurima salute imparti, item et dominum <name type="person" key="436">Marlianum</name>, cui dices, eum hic esse plurimum gentibus suis desideratum, utque fidem meam redimat, quam pro eo dedi, ne fiat necesse monomachiam cum eo ingredi, nam hic, quae pro eo pollicitus sum, a me postulantur.<anchor xml:id="A1"/> Rem ipse latius intelliget, et tu facili coniectura sine <name type="person" key="1055">Oedipo</name> assequeris.<anchor xml:id="A2"/> Nostrum <name type="person" key="1185">Suares</name> toties salvere iubeo, quoties aliquando <name type="person" key="1168">Lalemantum</name> facti sui poeniteb<supplied reason="leaf deeply bound">it</supplied>, <add place="on the margin">poenituit velim dicere</add>. <rs type="person" key="196">Isis</rs> cum tota familia manus tuas exosculatur atque omnia tibi fausta precatur. Vale.
</p>
</div>

<div type="datum">
<p>
Ex <name type="place" key="40">Valleoleti</name>, prima Februarii 1529.
</p>
</div>

<div type="signature">
<p>
Tuus <name type="person" key="1">Ioannes Dantiscus</name>
</p>
</div>
<div type="enclosure">
<p>Ad <name type="person" key="1168">Lalemantum</name></p>
<l>
Quod fortuna brevis magni solet esse favoris,
</l>
<l class="w1">
Hoc <name type="person" key="1168">Lalemante</name> tuus casus et acta docent.
</l>
<l>
Surgebas pauloante miser de stercore in aula
</l>
<l class="w1">
Tam subito dives factus es, unde, refer<subst><del>tur</del><add place="superinscribed">?</add></subst>
</l>
<l>
<choice><corr type="lemma">Forsan</corr><sic>Forsam</sic></choice> respondes: Id gratia <rs type="person" key="30">caesaris</rs> egit
</l>
<l class="w1">
<rs type="person" key="2711">Coniuge</rs> qui mihi cum divite multa dedit.
</l>
<l>
Esto, sed indigno <name type="person" key="30">caesar</name> dedit ante nec umquam
</l>
<l class="w1">
Sat noto, qui sis, nunc tua facta probant.
</l>
<l>
Per <choice><reg type="lemma">fas</reg><orig>phas</orig></choice> perque <choice><reg type="lemma">nefas</reg><orig>nephas</orig></choice> per fraudes mille per artes 
</l>
<l class="w1">
Es tot et in parvo tempore nactus opes.
</l>
<l>
Hinc te de <name type="place" key="1128">Bouclans</name> iactabas esse baronem
</l>
<l class="w1">
Quis nescit generis stigmata nota tui?
</l>
<l>
Scis <rs type="person" key="2656">pater</rs> ille tuus scabies mala quem male torsit
</l>
<l class="w1">
In leprosorum est mortuus hospitio
</l>
<l>
Tu tamen aulaeis pictis insignia profers
</l>
<l class="w1">
Ac si de Persis regibus ortum habeas.
</l>
<l>
<cit><quote>Perfricta fronte</quote><bibl corresp="1818"/></cit> o nebulo, posuisse pudorem
</l>
<l class="w1">
Non satis est! Audes ferre sub astra caput?
</l><l>
Teque aequare viris virtute fideque probatis
</l>
<l class="w1">
Cum tibi sit virtus nulla nec ulla fides
</l>
<l>
Si socios quaeris! Fumosus <name type="person" key="1171">Zoticus</name> unus
</l>
<l class="w1">
Et tibi <name type="person" key="1169">Turinus</name> par simul esse potest.
</l>
<l>
Tu tamen hos superas peioribus artibus usus,
</l>
<l class="w1">
Ut tibi conferri vix queat ipse <name type="person" key="2657">Sinon</name>.
</l>
<l>
Ipse <name type="person" key="2657">Sinon</name> <name type="place" key="1129">Troiam</name> qui quondam fraude <name type="person" key="1296">Pelasgis</name>
</l>
<l class="w1">
Tradidit immisso proditionis equo.
</l>
<l>
Saepius hoc muros vastasti <name type="person" key="30">caesaris</name> altos
</l>
<l class="w1">
Arcani pandens intima consilii
</l>
<l>
<choice><corr type="lemma">Per quae</corr><sic>Perque</sic></choice> <rs type="person" key="1048">rex Gallus</rs> pactis post terga relictis
</l>
<l class="w1">
Evasit, quorum <name type="person" key="1578">Dedalus</name> unus eras.
</l>
<l>
Alter erat <name type="person" key="1214">Mingoual</name> pestis mala raptus ad Orcum
</l>
<l class="w1">
Et <name type="person" key="2462">Moncada</name> ictus nuper ab hoste globo.
</l>
<l>
Solus adhuc restas, dabit et tibi sors quoque funem.
</l>
<l class="w1">
Ad restim siquidem te tua fata trahunt.
</l>
<l>
Innumeras alias meruisti crimine mortes.
</l>
<l class="w1">
Cum laqueo fiet gratia magna tibi
</l>
<l>
Et cum deducta pendebis ab arbore truncus.
</l>
<l class="w1">
Quo nosci possis hoc tibi carmen erit:
</l>
<l>
Pendeo <name type="person" key="1168">Ioannes furca Lalemantus</name> in ista
</l>
<l class="w1">
Sublimis, merui sic ego iure mori.
</l>
<l>
Me vehemens supra multos sitis extulit auri,
</l>
<l class="w1">
Qua duce prorupi pronus in omne scelus.
</l>
<l>
Prodere consuevi corrumpere publica scripta
</l>
<l class="w1">
Venalis calamus lingua fidesque fuit.
</l>
<l>
Corpus et in partes hoc scindi debuit ergo
</l>
<l class="w1">
Integrum corvis <rs type="person" key="30">caesar</rs> <choice><corr type="lemma">ad</corr><sic>at</sic></choice> esse dedit.
</l>
<l>
Hocque malis dedit exemplum cessare favorem
</l>
<l class="w1">
Principis illorum deficiente fide.
</l>
<l>
Gratia, quam virtus facit haec, <name type="person" key="1168">Lalemante</name>, manebit
</l>
<l class="w1">
Ex aliis causis, non manet ulla diu.
</l>
<l>
Vivendum est recte, cum propter plurima, tumque
</l>
<l class="w1">
Supplicium meritum, qui male vivit, habet.
</l>
<l>
Extollit plerumque malos fortuna, sed inde
</l>
<l class="w1">
Quos sic evexit, trudit ad ima brevi.
</l>
<l>
Nec moveat quemquam crebro florere nocentes
</l>
<l class="w1">
<choice><corr type="lemma">Nam</corr><sic>Nan</sic></choice> fit, ut hinc paena cum graviore cadant.
</l>

<p>Sic visum fatis</p>
</div>
													
</body>
<back><div type="notes">

<note place="commentary" n="1" target="a1">About the promise given by Marliano, see his <ref type="letter" target="3818">letter</ref></note>

<note place="commentary" n="2" target="a2">Dantiscus hints here at the story about Oedipus answering the riddle of Sphinx</note>

</div></back>
</text>
</TEI>
Ioannes Dantiscus' Texts and Correspondence: Ioannes DANTISCUS [Alfonso] de VALDÉS Anna Skolimowska et al. 2010-2014

Transcribed from manuscript, collated with primary sources; critical apparatus and commentary.

Working draft, please refer to http://dantiscus.al.uw.edu.pl for current version.

 Latin

Salutem plurimam.

Neque dici neque scribi potest, quam mirifice me tuae litterae delectarunt, quas ad me 16 Ianuarii praeteriti dedisti, easque primas in fasciculo inter multas amicorum alias inventas et legi primum avidissime, atque iterum, priusquam alias attingerem, relegi non sine singulari gaudio. Gratum mihi fuit plurimum, quod etiam antea mihi de te persuaseram, tantum te a nostri temporis abhorrere caeremoniis, quae revera praeter se ipsas nihil in se habent aliud, quamvis tanti a vulgo aestimentur, quod sicut est incertum, ita in diversa studia scinditur. Tu velim, mi Valdesi, sic existimes tibique de me polliceare te mihi multo esse cariorem, quam tibi umquam istiusmodi caeremoniis demonstraverim. Quarum, quantum sim studiosus aut negligens cultor, non est tibi incognitum.

Historiam Lalemanti accepi libens. Exclamare libet: o tempora, o mores! Apud tantum orbis principem, ubi aequitas summa esse debet, inveniuntur, qui homini adeo de omnibus malemerito patrocinentur, sed dignum patella operculum . Vereor, ne eiusdem sint farinae, licet scribas, non quod ei bene velint, sed quod quemvis sua trahit factio. Admisissem bonum virum in hunc cum Turino et Zotico triumviratum, sed anteit et longe suis artibus excellit utrumque. Si tamen Ronquiglus praetor bovem Perilli Atheniensis adhibuisset, cum ab eo, quae cum Gallis habuisset, exquirebat, eboasset quippiam magis, quam fecit, licet in hoc uno crimine falsi, quod fatetur, satis videatur approbare reliqua. Cor perditorum hominum, qui talibus technis solent imponere, latebras habet infinitas Sed tamen cum in animis hominum tantae latebrae sint et tanti recessus, augeamus sane suspicionem tuam , unde difficulter uno actu aliquid ab eis extorqueri potest. Qui enim animum induxerunt, ut a fide deficerent, in omnem etiam eventum animum desponderunt. Si evaserit, ut fieri potest, quandoquidem non deerunt, qui se religiosos iactant, quo nimium fortassis pio principi imponant, erit novissimus error peior priori . Ceterum, cum meum non est in his consulere neque ad me spectat, receptui cano, vos videritis.

Quod tibi et amicis epigramma placuit, non potuit mihi non placere, cum mihipsi nihil gratius facere possim, quam ut tibi gratificer. Mitto itaque, si aliquando futurum est, et epicedium et epitaphium1 see enclosure, non quo hominem traducam, quod nulli mortalium velim facere iamque etiam abunde hoc illius vitiis effectum est, sed quo tibi et amicis, qui soletis meas esse aliquid putare nugas, morem geram. Pasquillum et alia, cum Hispania mihi relinquenda est, accipies, sunt enim adhuc in massa, nondum satis incudere experta. Dialogum tuum mihi velim mitti. Hic rumor est almirantum, ut vocant, eius esse auctorem. Illa etiam, quae Latine de hoc certamine seu monomachia iam paene oblitterata conscripsisti, ob veritatem historiae et actum illum ultimum cum fetiali caesaris in Gallia habitum mihi da cumprimis. Non possum satis mirari, cur typis non excudantur, cum vernacula vestra adeo omnia ad longum sunt im ex pressa, neque scio, cur caesar haec videre debeat aut possit, nisi vestro Osmensi interprete, scilicet hoc superis labor est. Audivi hic de eo fabulam publicam, prius tamen mihi ignotam, quomodo, dum ordinis sui esset, ut vocant, generalis, habuisset hic in deliciis quandam donnam Mariam de la Torre, quae cohabitabat prope monasterium Sancti Pauli eiusdem erroris – lapsus sum – ordinis volui dicere credebaturque hic ab omnibus passim indigenis mulier singularis sanctimoniae, adeo etiam, quod plerique fimbrias vestium eius exosculari fuerint soliti et quod suavis quaedam fragrantia atque insolita in cubili eius, cum moreretur, fuisset exorta, et campanae coenobii per se nullo movente insonuissent, etiam nescio quae signa visa. Tandem post mortem subinde compertum peperisse sanctam hanc feminam sancto patri duos filios, qui octo ab hinc leucis usque in hodiernum in quodam oppidulo nutriuntur. Qua in re illum non vitupero, immo plurimum collaudo, nam, ut Aristotelicis verbis utar, optimum in natura est generare sibi simile Praeterea, perfectum est quod potest sibi simile facere, ut dicit Philosophus in IV Meteor. . Hinc non obscure liquet, quod non abs re bene voluit consanguineae suae, quam adeo sollemniter ac tanta cum pompa in Burgos marito locavit. Haec in tuam notitiam non ideo perduxi, ut omnes a me emanata scirent, sunt etenim ista hic non occulta, sed si hucusque nesciveris, ut cognoscas, quantum ea aliquando Pasquillo nostro placebunt.

Dominum nostrum communem cancellarium rediisse gratum mihi est, multo tamen mihi esset gratius eum convaluisse. Id quantum velim, non possum exprimere. Scribo ei laconice, tu hoc, quod forsan longius a me scribi voluisses, tua coram commendatione compleas et ei meo nomine multam salutem precare.

Vide, quantum hominem alias non ambitiosum tuis scriptis in novam ambitionem induxeris cum testimonio dignitatis, quod mihi a caesare misisti amplissimum. Pro quo non possum enumerare, quantum tibi debeam. Et, cum scribas inter caecos esse quandoque caecutiendum, movisti me, ut exemplum privilegii remitterem, quod, si ad eum modum novum potest conscribi, ut ego annotavi, praesertim ut ista dignitas magis ex Hispania, quam ex imperio videatur provenisse, multum desiderio meo satisfacies, quandoquidem memini apud nos equites auratos in Hispania factos in magna aestimatione fuisse. Tu haec et reliqua, quae adieci de natalibus meis, ut fieri possunt, dispone. Quam malus sim privilegista, ex additionibus meis intelliges. Extendantur et contrahantur, ut stilo vestro commodius videbitur, et cum mittere volueris, dabis hoc in manus Velserorum, quibus scribo, ut omnia impendant, quae taxam vestram concernunt. Per illos etiam et per Fuccaros tuto ad me litteras dare semper poteris in Sarmatiam, dummodo Georgio Hegel civi Cracoviensi, qui ibidem factor est Fuccarorum, inscribantur, per eam viam vicissim a me litteras habiturus quam plurimas.

Velim etiam, si fieri posset, ut aliae litterae remissoriales a caesare ad regem meum fierent, quae se ad eas referrent, quas mihi in Madril dedisti propter tempus profectionis meae a curia, nam post illas tribus mensibus vobiscum sum commoratus, quodque datum scriberetur decima septima Decembris, quo die Toletum exivi. Hoc si effeceris et istiusmodi litteras cum exemplis ad me cum primis transmiseris, multum rebus meis commodabis et me tibi non vulgariter reddes devinctiorem.

Familiaris meus, quem misi septima Ianuarii Baionam pro salvo conductu, nondum rediit. Haec me mora male habet neque scio, quid suspicari debeam. Ego tamen hinc non abibo, donec ad istas mihi non responderis, alias me in Quadraqesimae initio ad loca piscibus aptiora conferrem. Proinde te rogo, quam primum poteris, me hinc expedi. Velseri suis impensis, quaecumque illis ad me dabis, evestigio trasmittent.

Scripsi tibi in novissimis, quomodo hic repuerasco. Aliud praeter litteras non est, quod me delectet. Accedit etiam, quod qualibet Dominica audio concionem vere piam et Christianam fratris benedictini Alphonsi de Viruu e s. Hominem non novi, nisi ex suggestu, quod si tibi aliqua cum eo intercedit consuetudo, fac me etiam illius participem.

Nova hic non habemus alia, quam vos cum caesare ituros non versus Italiam, sed Aphricam, iamque distributores hospitiorum praemissos Granatam. Scriptum est mihi etiam superiori die ex curia episcopum Hispalensem cepisse monachum quendam praegnantem, quem ferunt esse istius capituli, omnis utriusque sexus, seu hermaphroditum hermophroditum , quod, si Pasquillo gratum facere volueris, id quod in hac fabula compertum habes, perscribe, et quid de Lalemanto sperandum, aliaque, quae in novis apud vos sunt et quorsum tenditis, non omitte. Dominum Ioannem Bartholomaeum et Hieronimum a Gattinaria cum Antonio Longo et fratre tuo Iacobo cum toto amicorum nostrorum collegio meo nomine plurima salute imparti, item et dominum Marlianum, cui dices, eum hic esse plurimum gentibus suis desideratum, utque fidem meam redimat, quam pro eo dedi, ne fiat necesse monomachiam cum eo ingredi, nam hic, quae pro eo pollicitus sum, a me postulantur. Rem ipse latius intelliget, et tu facili coniectura sine Oedipo assequeris. Nostrum Suares toties salvere iubeo, quoties aliquando Lalemantum facti sui poenitebit, poenituit velim dicere. Isis cum tota familia manus tuas exosculatur atque omnia tibi fausta precatur. Vale.

Ex Valleoleti, prima Februarii 1529.

Tuus Ioannes Dantiscus

Ad Lalemantum

Quod fortuna brevis magni solet esse favoris, Hoc Lalemante tuus casus et acta docent. Surgebas pauloante miser de stercore in aula Tam subito dives factus es, unde, refertur ? Forsan Forsam respondes: Id gratia caesaris egit Coniuge qui mihi cum divite multa dedit. Esto, sed indigno caesar dedit ante nec umquam Sat noto, qui sis, nunc tua facta probant. Per fas phas perque nefas nephas per fraudes mille per artes Es tot et in parvo tempore nactus opes. Hinc te de Bouclans iactabas esse baronem Quis nescit generis stigmata nota tui? Scis pater ille tuus scabies mala quem male torsit In leprosorum est mortuus hospitio Tu tamen aulaeis pictis insignia profers Ac si de Persis regibus ortum habeas. Perfricta fronte o nebulo, posuisse pudorem Non satis est! Audes ferre sub astra caput? Teque aequare viris virtute fideque probatis Cum tibi sit virtus nulla nec ulla fides Si socios quaeris! Fumosus Zoticus unus Et tibi Turinus par simul esse potest. Tu tamen hos superas peioribus artibus usus, Ut tibi conferri vix queat ipse Sinon. Ipse Sinon Troiam qui quondam fraude Pelasgis Tradidit immisso proditionis equo. Saepius hoc muros vastasti caesaris altos Arcani pandens intima consilii Per quae Perque rex Gallus pactis post terga relictis Evasit, quorum Dedalus unus eras. Alter erat Mingoual pestis mala raptus ad Orcum Et Moncada ictus nuper ab hoste globo. Solus adhuc restas, dabit et tibi sors quoque funem. Ad restim siquidem te tua fata trahunt. Innumeras alias meruisti crimine mortes. Cum laqueo fiet gratia magna tibi Et cum deducta pendebis ab arbore truncus. Quo nosci possis hoc tibi carmen erit: Pendeo Ioannes furca Lalemantus in ista Sublimis, merui sic ego iure mori. Me vehemens supra multos sitis extulit auri, Qua duce prorupi pronus in omne scelus. Prodere consuevi corrumpere publica scripta Venalis calamus lingua fidesque fuit. Corpus et in partes hoc scindi debuit ergo Integrum corvis caesar ad at esse dedit. Hocque malis dedit exemplum cessare favorem Principis illorum deficiente fide. Gratia, quam virtus facit haec, Lalemante, manebit Ex aliis causis, non manet ulla diu. Vivendum est recte, cum propter plurima, tumque Supplicium meritum, qui male vivit, habet. Extollit plerumque malos fortuna, sed inde Quos sic evexit, trudit ad ima brevi. Nec moveat quemquam crebro florere nocentes Nam Nan fit, ut hinc paena cum graviore cadant.

Sic visum fatis

2 About the promise given by Marliano, see his letter 3 Dantiscus hints here at the story about Oedipus answering the riddle of Sphinx

Toolbox

Themes:

Ioannes Dantiscus' Texts and Correspondence: Ioannes DANTISCUS [Alfonso] de VALDÉS Anna Skolimowska et al. 2010-2014

Transcribed from manuscript, collated with primary sources; critical apparatus and commentary.

Working draft, please refer to http://dantiscus.al.uw.edu.pl for current version.

 Ioannes DANTISCUS Alfonso de VALDÉS Valladolid Latin

Salutem plurimam.

Neque dici neque scribi potest, quam mirifice me tuae litterae delectarunt, quas ad me 16 Ianuarii praeteriti dedisti, easque primas in fasciculo inter multas amicorum alias inventas et legi primum avidissime, atque iterum, priusquam alias attingerem, relegi non sine singulari gaudio. Gratum mihi fuit plurimum, quod etiam antea mihi de te persuaseram, tantum te a nostri temporis abhorrere caeremoniis, quae revera praeter se ipsas nihil in se habent aliud, quamvis tanti a vulgo aestimentur, quod sicut est incertum, ita in diversa studia scinditur. Tu velim, mi Valdesi, sic existimes tibique de me polliceare te mihi multo esse cariorem, quam tibi umquam istiusmodi caeremoniis demonstraverim. Quarum, quantum sim studiosus aut negligens cultor, non est tibi incognitum.

Historiam Lalemanti accepi libens. Exclamare libet: o tempora, o mores! Apud tantum orbis principem, ubi aequitas summa esse debet, inveniuntur, qui homini adeo de omnibus malemerito patrocinentur, sed dignum patella operculum . Vereor, ne eiusdem sint farinae, licet scribas, non quod ei bene velint, sed quod quemvis sua trahit factio. Admisissem bonum virum in hunc cum Turino et Zotico triumviratum, sed anteit et longe suis artibus excellit utrumque. Si tamen Ronquiglus praetor bovem Perilli Atheniensis adhibuisset, cum ab eo, quae cum Gallis habuisset, exquirebat, eboasset quippiam magis, quam fecit, licet in hoc uno crimine falsi, quod fatetur, satis videatur approbare reliqua. Cor perditorum hominum, qui talibus technis solent imponere, latebras habet infinitas Sed tamen cum in animis hominum tantae latebrae sint et tanti recessus, augeamus sane suspicionem tuam , unde difficulter uno actu aliquid ab eis extorqueri potest. Qui enim animum induxerunt, ut a fide deficerent, in omnem etiam eventum animum desponderunt. Si evaserit, ut fieri potest, quandoquidem non deerunt, qui se religiosos iactant, quo nimium fortassis pio principi imponant, erit novissimus error peior priori . Ceterum, cum meum non est in his consulere neque ad me spectat, receptui cano, vos videritis.

Quod tibi et amicis epigramma placuit, non potuit mihi non placere, cum mihipsi nihil gratius facere possim, quam ut tibi gratificer. Mitto itaque, si aliquando futurum est, et epicedium et epitaphiumsee enclosure, non quo hominem traducam, quod nulli mortalium velim facere iamque etiam abunde hoc illius vitiis effectum est, sed quo tibi et amicis, qui soletis meas esse aliquid putare nugas, morem geram. Pasquillum et alia, cum Hispania mihi relinquenda est, accipies, sunt enim adhuc in massa, nondum satis incudere experta. Dialogum tuum mihi velim mitti. Hic rumor est almirantum, ut vocant, eius esse auctorem. Illa etiam, quae Latine de hoc certamine seu monomachia iam paene oblitterata conscripsisti, ob veritatem historiae et actum illum ultimum cum fetiali caesaris in Gallia habitum mihi da cumprimis. Non possum satis mirari, cur typis non excudantur, cum vernacula vestra adeo omnia ad longum sunt im ex pressa, neque scio, cur caesar haec videre debeat aut possit, nisi vestro Osmensi interprete, scilicet hoc superis labor est. Audivi hic de eo fabulam publicam, prius tamen mihi ignotam, quomodo, dum ordinis sui esset, ut vocant, generalis, habuisset hic in deliciis quandam donnam Mariam de la Torre, quae cohabitabat prope monasterium Sancti Pauli eiusdem erroris – lapsus sum – ordinis volui dicere credebaturque hic ab omnibus passim indigenis mulier singularis sanctimoniae, adeo etiam, quod plerique fimbrias vestium eius exosculari fuerint soliti et quod suavis quaedam fragrantia atque insolita in cubili eius, cum moreretur, fuisset exorta, et campanae coenobii per se nullo movente insonuissent, etiam nescio quae signa visa. Tandem post mortem subinde compertum peperisse sanctam hanc feminam sancto patri duos filios, qui octo ab hinc leucis usque in hodiernum in quodam oppidulo nutriuntur. Qua in re illum non vitupero, immo plurimum collaudo, nam, ut Aristotelicis verbis utar, optimum in natura est generare sibi simile Praeterea, perfectum est quod potest sibi simile facere, ut dicit Philosophus in IV Meteor. . Hinc non obscure liquet, quod non abs re bene voluit consanguineae suae, quam adeo sollemniter ac tanta cum pompa in Burgos marito locavit. Haec in tuam notitiam non ideo perduxi, ut omnes a me emanata scirent, sunt etenim ista hic non occulta, sed si hucusque nesciveris, ut cognoscas, quantum ea aliquando Pasquillo nostro placebunt.

Dominum nostrum communem cancellarium rediisse gratum mihi est, multo tamen mihi esset gratius eum convaluisse. Id quantum velim, non possum exprimere. Scribo ei laconice, tu hoc, quod forsan longius a me scribi voluisses, tua coram commendatione compleas et ei meo nomine multam salutem precare.

Vide, quantum hominem alias non ambitiosum tuis scriptis in novam ambitionem induxeris cum testimonio dignitatis, quod mihi a caesare misisti amplissimum. Pro quo non possum enumerare, quantum tibi debeam. Et, cum scribas inter caecos esse quandoque caecutiendum, movisti me, ut exemplum privilegii remitterem, quod, si ad eum modum novum potest conscribi, ut ego annotavi, praesertim ut ista dignitas magis ex Hispania, quam ex imperio videatur provenisse, multum desiderio meo satisfacies, quandoquidem memini apud nos equites auratos in Hispania factos in magna aestimatione fuisse. Tu haec et reliqua, quae adieci de natalibus meis, ut fieri possunt, dispone. Quam malus sim privilegista, ex additionibus meis intelliges. Extendantur et contrahantur, ut stilo vestro commodius videbitur, et cum mittere volueris, dabis hoc in manus Velserorum, quibus scribo, ut omnia impendant, quae taxam vestram concernunt. Per illos etiam et per Fuccaros tuto ad me litteras dare semper poteris in Sarmatiam, dummodo Georgio Hegel civi Cracoviensi, qui ibidem factor est Fuccarorum, inscribantur, per eam viam vicissim a me litteras habiturus quam plurimas.

Velim etiam, si fieri posset, ut aliae litterae remissoriales a caesare ad regem meum fierent, quae se ad eas referrent, quas mihi in Madril dedisti propter tempus profectionis meae a curia, nam post illas tribus mensibus vobiscum sum commoratus, quodque datum scriberetur decima septima Decembris, quo die Toletum exivi. Hoc si effeceris et istiusmodi litteras cum exemplis ad me cum primis transmiseris, multum rebus meis commodabis et me tibi non vulgariter reddes devinctiorem.

Familiaris meus, quem misi septima Ianuarii Baionam pro salvo conductu, nondum rediit. Haec me mora male habet neque scio, quid suspicari debeam. Ego tamen hinc non abibo, donec ad istas mihi non responderis, alias me in Quadraqesimae initio ad loca piscibus aptiora conferrem. Proinde te rogo, quam primum poteris, me hinc expedi. Velseri suis impensis, quaecumque illis ad me dabis, evestigio trasmittent.

Scripsi tibi in novissimis, quomodo hic repuerasco. Aliud praeter litteras non est, quod me delectet. Accedit etiam, quod qualibet Dominica audio concionem vere piam et Christianam fratris benedictini Alphonsi de Viruu e s. Hominem non novi, nisi ex suggestu, quod si tibi aliqua cum eo intercedit consuetudo, fac me etiam illius participem.

Nova hic non habemus alia, quam vos cum caesare ituros non versus Italiam, sed Aphricam, iamque distributores hospitiorum praemissos Granatam. Scriptum est mihi etiam superiori die ex curia episcopum Hispalensem cepisse monachum quendam praegnantem, quem ferunt esse istius capituli, omnis utriusque sexus, seu hermaphroditum hermophroditum , quod, si Pasquillo gratum facere volueris, id quod in hac fabula compertum habes, perscribe, et quid de Lalemanto sperandum, aliaque, quae in novis apud vos sunt et quorsum tenditis, non omitte. Dominum Ioannem Bartholomaeum et Hieronimum a Gattinaria cum Antonio Longo et fratre tuo Iacobo cum toto amicorum nostrorum collegio meo nomine plurima salute imparti, item et dominum Marlianum, cui dices, eum hic esse plurimum gentibus suis desideratum, utque fidem meam redimat, quam pro eo dedi, ne fiat necesse monomachiam cum eo ingredi, nam hic, quae pro eo pollicitus sum, a me postulantur. Rem ipse latius intelliget, et tu facili coniectura sine Oedipo assequeris. Nostrum Suares toties salvere iubeo, quoties aliquando Lalemantum facti sui poenitebit, poenituit velim dicere. Isis cum tota familia manus tuas exosculatur atque omnia tibi fausta precatur. Vale.

Ex Valleoleti, prima Februarii 1529.

Tuus Ioannes Dantiscus

Ad Lalemantum

Quod fortuna brevis magni solet esse favoris, Hoc Lalemante tuus casus et acta docent. Surgebas pauloante miser de stercore in aula Tam subito dives factus es, unde, refertur ? Forsan Forsam respondes: Id gratia caesaris egit Coniuge qui mihi cum divite multa dedit. Esto, sed indigno caesar dedit ante nec umquam Sat noto, qui sis, nunc tua facta probant. Per fas phas perque nefas nephas per fraudes mille per artes Es tot et in parvo tempore nactus opes. Hinc te de Bouclans iactabas esse baronem Quis nescit generis stigmata nota tui? Scis pater ille tuus scabies mala quem male torsit In leprosorum est mortuus hospitio Tu tamen aulaeis pictis insignia profers Ac si de Persis regibus ortum habeas. Perfricta fronte o nebulo, posuisse pudorem Non satis est! Audes ferre sub astra caput? Teque aequare viris virtute fideque probatis Cum tibi sit virtus nulla nec ulla fides Si socios quaeris! Fumosus Zoticus unus Et tibi Turinus par simul esse potest. Tu tamen hos superas peioribus artibus usus, Ut tibi conferri vix queat ipse Sinon. Ipse Sinon Troiam qui quondam fraude Pelasgis Tradidit immisso proditionis equo. Saepius hoc muros vastasti caesaris altos Arcani pandens intima consilii Per quae Perque rex Gallus pactis post terga relictis Evasit, quorum Dedalus unus eras. Alter erat Mingoual pestis mala raptus ad Orcum Et Moncada ictus nuper ab hoste globo. Solus adhuc restas, dabit et tibi sors quoque funem. Ad restim siquidem te tua fata trahunt. Innumeras alias meruisti crimine mortes. Cum laqueo fiet gratia magna tibi Et cum deducta pendebis ab arbore truncus. Quo nosci possis hoc tibi carmen erit: Pendeo Ioannes furca Lalemantus in ista Sublimis, merui sic ego iure mori. Me vehemens supra multos sitis extulit auri, Qua duce prorupi pronus in omne scelus. Prodere consuevi corrumpere publica scripta Venalis calamus lingua fidesque fuit. Corpus et in partes hoc scindi debuit ergo Integrum corvis caesar ad at esse dedit. Hocque malis dedit exemplum cessare favorem Principis illorum deficiente fide. Gratia, quam virtus facit haec, Lalemante, manebit Ex aliis causis, non manet ulla diu. Vivendum est recte, cum propter plurima, tumque Supplicium meritum, qui male vivit, habet. Extollit plerumque malos fortuna, sed inde Quos sic evexit, trudit ad ima brevi. Nec moveat quemquam crebro florere nocentes Nam Nan fit, ut hinc paena cum graviore cadant.

Sic visum fatis

About the promise given by Marliano, see his letter Dantiscus hints here at the story about Oedipus answering the riddle of Sphinx